Contact met de parochie :

Pastoor-Moderator Tony Hayen, : Donkelstraat 5, 3700 Lauw-Tongeren
GSM: 0475/62 61 34  E-mail: tonyhayen@proximus.be

 

Parochie-assistente : Driessen Marleen,  Molenstraat 17, 3700 Tongeren

GSM : 0474/ 81.18.43  E-mail: driessenmarleen@hotmail.com

 

Parochieblad - Martha Roeffart E-mail : federatie.west@telenet.be

 

Voor alle informatie klik hier : Dekenaat Tongeren

RESTAURATIE BASILIEK

 

Kerkenbouw: een werk van lange adem, van vernieling en wederopbouw

 

We verwonderen er ons vaak over dat restauratiewerken aan een groot monument meerdere decennia in beslag nemen. De werken aan de Basiliek vormen hierop geen uitzondering en als we de bouwgeschiedenis ervan op naslaan, stellen we vast dat er quasi permanent aan dit gebouw gewerkt werd. Dit wordt mooi geïllustreerd in de archeologische site onder de Basiliek, die deel uitmaakt van het Teseum en zeker een bezoek waard is. Je kan er zien hoe vanaf de start van de bouw van de gotische kerk in 1240 tot net voor de Franse revolutie quasi voortdurend gebouwd, verbouwd en uitgebreid werd. Ook de spijtige calamiteit waarmee we geconfronteerd worden door de recente brand van de Notre Dame in Frankrijk, heeft zich meermaals aan de Tongerse Onze-Lieve-Vrouwe Kerk voorgedaan. Oorlogen maar ook blikseminslag hebben de kerk vaak geteisterd. De sporen van verschillende branden vind je nog onder meer in de toren terug. Daar heeft het hevige vuur de mergelsteen op verschillende plaatsen verkleurd. Telkens weer werd de kerk met de steun van de lokale bevolking terug opgebouwd en in zijn glorie hersteld.

 

Zorg voor het monument in de 19^de eeuw

De Franse revolutie van einde van de 18^de eeuw had het kerkelijk patrimonium in onze contreien erg door elkaar geschud. Bezittingen van de kerk werden onteigend en voor vele kerkfabrieken betekende dit dat ze niet langer in staat waren om hun kerkgebouwen te onderhouden. Door de overdracht van de meeste parochiekerken naar de gemeenten, kwam de financiering van het onderhoud van deze gebouwen bij de overheid te liggen, via het systeem van de kerkfabrieken dat toen geïnstalleerd werd. Dit principe werd vastgelegd in het zgn. “Concordaat” dat in 1801 werd afgesloten tussen Napoleon en Paus Pius VII. Dat Concordaat is nog steeds de basis van de huidige federale en regionale wetgeving in ons land.

 

Een eerste belangrijke restauratiecampagne aan onze Basiliek, na de Franse revolutie en de Belgische onafhankelijkheid, vond plaats van 1846 tot 1859. Dat gebeurde naar de inzichten over monumentenzorg van die tijd en gaf aan de Basiliek zowel buiten als binnen het uitzicht zoals we dat vandaag kennen. Zo werden de binnenmuren ontdaan van hun kalklaag met daarop laatmiddeleeuwse schilderingen. Een aantal restanten hiervan werden tijdens het recente archeologisch onderzoek in het koor teruggevonden. Er werden ook nieuwe glasramen geplaatst in de zijkapellen en omstreeks de eeuwwisseling werd nog een poging ondernomen om de toren af te werken met een neogotische stenen spits. De maquette daarvan staat opgesteld in een van de zuidelijke zijkapellen. Omwille van budgettaire problemen werd enkel een 7,5 meter hoog gedeelte met het torenuurwerk gerealiseerd.

 

De restauratiecampagne van de 20^ste – 21^ste eeuw

Midden de vorige eeuw en dus ongeveer honderd jaar na de eerste restauratiecampagne, stelde men vast dat er dringende instandhoudingswerken moesten doorgevoerd worden aan de kerk, die intussen verheven was tot Basiliek, maar ook aan de kloostergang en het kapittelgebouw. Zowel binnen als buiten was het hele complex vervuild en waren de zachte en poreuze mergelstenen aangetast. Heel wat beelden en versieringen aan de buitenzijde waren afgesleten door weer en pollutie. De toenmalige kerkfabriek gaf daarom het startschot voor een restauratie in verschillende fasen, die een aanvang nam in 1967 met de restauratie van de zgn. noordgevel, de gevel langs de Kloosterstraat. Een beeld dat vele Tongenaren uit die periode nog zal bijblijven, is dat van de steenkappers die met vaardige hand de waterspuwers of “gargouilles” reconstrueerden. Het intensieve restauratiewerk aan de noordgevel duurde vijf jaar en werd onmiddellijk in 1972 gevolgd door de restauratie van de torengevels. De stellingen rond de toren (zie foto) zouden de volgende acht jaren het zicht op het Stadhuisplein domineren. Naast een grondige schoonmaak, werden verweerde delen vervangen, beelden gerestaureerd of gereconstrueerd.

 

In 1981 startte de meest direct zichtbare fase van de restauratiecampagne, nl. de reiniging van het interieur. Na maanden van behandeling van de binnenmuren, verdween de grauwheid die veroorzaakt was door roetafzetting en vervuiling. Nu bleek plots hoe prachtig dit gotische monument is en hoe het telkens weer wisselende invallende licht de lijnen van de architectuur accentueren en versterken. Twee jaar later, in 1983 startten twee nieuwe restauratiedossiers op. Enerzijds werd de beveiliging van het gebouw op punt gesteld, anderzijds werden de zuidgevel – de kant van het Vrijthof – en de ramen van de hoofdbeuk aangepakt. Ook die werken namen meerdere jaren in beslag en duurden tot 1990. In 1989 werd de aandacht even verlegd naar de kroonlijsten van de kloostergang om vervolgens van 1990 tot 1995 de ramen van de zijbeuken met de 19^deeeuwse glasramen te restaureren.

JJ.